Jak działają leki psychotropowe?
Jedną z metod leczenia chorób psychicznych, takich jak zaburzenia afektywne dwubiegunowe, schizofrenia czy depresja, jest farmakoterapia. Przyjmowanie leków psychotropowych w wielu przypadkach ułatwia codzienne funkcjonowanie i eliminuje objawy choroby. Jak działają leki psychotropowe? Jakie objawy uboczne mogą wywoływać? Jakie ich rodzaje dostępne są w aptekach? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej.
Leki psychotropowe – co to jest?
Pod nazwą leki psychotropowe kryją się preparaty, które mają zdolność przekraczania bariery krew-mózg i oddziaływania na ośrodkowy układ nerwowy człowieka. To popularna metoda leczenia zaburzeń psychicznych, lecz zwykle budzi ona negatywne skojarzenia wśród pacjentów. Niepotrzebnie, ponieważ leki psychotropowe nowej generacji często nie powodują objawów niepożądanych, skutecznie wyciszając chorobę psychiczną.
Jak działają leki psychotropowe?
Zapobiegają stanom lękowym, stabilizują nastrój i redukują napięcie, działając na pacjenta uspokajająco. Sposób działania w dużym stopniu uzależniony jest od rodzaju preparatu. Leki psychotropowe bowiem to szerokie pojęcie, w którym mieszczą się m.in. środki przeciwpsychotyczne, przeciwdepresyjne, przeciwlękowe i wiele innych.
Tutaj możesz otrzymać przedłużenie recepty na przewlekłą terapię.
Leki psychotropowe – rodzaje
Klasyfikacja leków psychotropowych to rozległy temat, w którym należy uwzględnić kilka systemów. Nie sposób jednak mówić o tym, jak działają leki psychotropowe bez ich odpowiedniego podziału. Poszczególne preparaty mogą bowiem różnie oddziaływać na organizm. Oto podstawowe rodzaje leków psychotropowych:
- leki przeciwdepresyjne
- leki przeciwlękowe
- leki przeciwpsychotyczne
- leki nasenne
- leki normotymiczne
- leki prokognitywne
Leki psychotropowe przeciwdepresyjne
Ta grupa leków psychotropowych uważana jest za najliczniejszą. Środki przeciwdepresyjne nazywane sa także tymoleptycznymi. Zaliczamy do nich m.in. selektywne inhibitory monoaminooksydazy. Jak działają leki psychotropowe tego typu? Hamują one działanie enzymów, rozkładających neuroprzekaźniki, w tym także serotoninę. Rezultat to zwiększenie ich liczby, a co za tym idzie poprawa samopoczucia i nastroju. W grupie psychotropowych leków przeciwdepresyjnych znajdują się także selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SSRI i SNRI) oraz trójpierścieniowe preparaty, które działają również antyhistaminowo i cholinolitycznie.
Leki psychotropowe przeciwlękowe
Nazywane także anksjolitycznymi leki przeciwlękowe to benzodiazepiny, buspiron i hydroksyzyna. Te pierwsze pobudzają receptory GABA, co z kolei wpływa hamująco na czynność komórek nerwowych. Hydroksyzyna z kolei blokuje receptory histaminowe, a buspiron pobudza receptory serotoninergiczne i noradrenergiczne, hamując jednocześnie receptory dopaminergiczne i cholinergiczne. Jak działają leki psychotropowe przeciwlękowe na organizm? Eliminują lęk lub redukują jego nasilenie, wywołują senność i uspokajają.
Leki psychotropowe przeciwpsychotyczne
Pacjentom w stanie psychozy zaleca się przyjmowanie przeciwpsychotycznych leków psychotropowych. Można je podzielić na dwie grupy: klasyczne i atypowe. Do tych pierwszych należy m.in. chlorpromazyna, haloperidol i sulpiryd. Atypowe leki przeciwpsychotyczne to z kolei risperidon, olanzapina, sertindol i nie tylko. Jak działają leki psychotropowe przeciwpsychotyczne? Poprzez blokowanie receptorów dopaminowych przyczyniają się do eliminowania omamów i urojeń, czyli objawów typowych dla psychoz.
Leki psychotropowe nasenne
W przypadku krótkotrwałych zaburzeń snu stosowane są psychotropowe leki nasenne, takie jak zopiklon, zaleplon i zolpidem. Jak działają leki psychotropowe nasenne? Podobnie, jak benzodiazepiny, lecz w nieco węższym zakresie.
Zobacz także: Leki na sen – na receptę i bez. Co warto o nich wiedzieć?
Leki psychotropowe normotymiczne
W celu wyrównania nastroju wskazane jest przyjmowanie środków normotymicznych, np. węglanu litu, karbamazepiny czy związków kwasu walproinowego, które stabilizują podwyższony nastrój, typowy dla epizodów manii w chorobie afektywnej dwubiegunowej.
Leki psychotropowe prokognitywne
Co kryje się za tą nazwą? Jak działają leki psychotropowe prokognitywne? Są to preparaty, których zadaniem jest poprawa funkcji poznawczych pacjenta. Poprzez usprawnienie krążenia mózgowego lub hamowanie enzymów rozkładających acetylocholinę, leki te wpływają pozytywnie na pamięć i koncentrację. Zalecane są m.in. w chorobach otępiennych.
Leki psychotropowe – skutki uboczne
Terapii lekami psychotropowymi mogą towarzyszyć skutki uboczne. Ich intensywność zwykle jest największa na początku przyjmowania farmaceutyków, po czym stopniowo spada. Jak działają leki psychotropowe na organizm? Do najczęstszych objawów niepożądanych należą nudności oraz zawroty głowy, zaburzenia koncentracji i złe samopoczucie, związane ze spadkiem ciśnienia tętniczego krwi. Często pojawiają się także problemy ze snem lub brak apetytu. Wielu pacjentów odnotowuje również wzrost wagi oraz spadek libido. Mimo że zadaniem leków psychotropowych jest wyrównanie nastroju, w niektórych przypadkach dodatkowo go zakłócają, powodując wzrost ryzyka podejmowania zachowań samobójczych. Zwykle jednak objaw ten ma charakter przejściowy. Groźne dla zdrowia pacjenta objawy uboczne stosowania leków psychotropowych to złośliwy zespół serotoninowy oraz złośliwy zespół neuroleptyczny. Ich wystąpienie wymaga odstawienia leków i hospitalizacji.
Jak działają leki psychotropowe w czasie ciąży?
W związku z tym, że wpływ większości leków psychotropowych na płód może być negatywny, nie zaleca się ich przyjmowania w ciąży. Wiele jednak zależy od indywidualnego przypadku. Oznaczone kategorią C leki mogą szkodzić rozwijającemu się płodowi. Jeśli jednak stan pacjentki uznawany jest za ciężki i lekarz jest zdania, iż istnieje bezwzględna konieczność wdrożenia lub kontynuacji farmakoterapii, modyfikuje leczenie, zapisując leki, których negatywny wpływ na płód nie został udowodniony, np. klozapinę. Jeśli jednak tylko to możliwe, zaleca się odstawienie leków psychotropowych na czas ciąży i zastąpienie ich inną formą terapii.
Wiesz już, jak działają leki psychotropowe. W Polsce są one dostępne wyłącznie na receptę, którą możesz uzyskać podczas wizyty w gabinecie specjalisty lub online, korzystając z usług wirtualnej przychodni.
Zobacz także: Leki na zaburzenia erekcji – co nowego proponuje medycyna?